Vanaf 2011 kon aan personen die met een borrel teveel achter het stuur waren gekropen, een alcoholslotprogramma worden opgelegd. Het alcoholslot is een startonderbreker die in de auto wordt ingebouwd.

Het slot meet de adem van de bestuurder en zorgt ervoor dat de auto niet start als de bestuurder teveel alcohol heeft gedronken.

De overtreder die een alcoholslotprogramma was opgelegd, hing daarnaast nog een straf van de rechter boven het hoofd. Zo gebeurde het dat de overtreder er eerst zo’n € 5.000,- verplicht moest uitgegeven aan een alcoholslot en vervolgens werd opgezadeld met een boete en/of een ontzegging van de rijbevoegdheid! Dit kon, omdat het alcoholslot tot voor kort niet als een straf, maar als een bestuurlijke maatregel werd gezien, die zoveel mogelijk herstel van de verkeersveiligheid beoogde. Een maatregel kan náást een straf worden opgelegd. Zou het alcoholslot wél als straf worden aangemerkt, dan is dubbele bestraffing niet mogelijk.

Het heeft uiteindelijk ruim drie jaar geduurd voordat uiteindelijk de Gerechtshoven te Den Haag en Arnhem op achtereenvolgens 22 september en 5 november 2014 onderkenden dat de gevolgen van het opleggen van een alcoholslot zo ingrijpend waren, dat het slot niet als een maatregel, maar als een straf moest worden aangemerkt. Het openbaar ministerie mocht van hen wegens het verbod op een dubbele bestraffing geen aanvullende straf eisen tegen personen die al deel namen aan het alcoholslotprogramma.

Deze uitspraken vormden voor de minister van justitie aanleiding om het CBR voorlopig geen alcoholslotprogramma’s meer op te laten leggen. Er wordt nu gekeken naar mogelijkheden om de strafrechter deze bevoegdheid te geven. Het alcoholslot zou dan een onderdeel van de straf kunnen worden, waarmee wordt voorkomen dat iemand dubbel wordt bestraft. Anders dan het CBR kan de rechter bovendien de persoonlijke omstandigheden in de besluitvorming betrekken.

Maar voordat het alcoholslot een tweede kans zou krijgen, zullen er tal van veel voorkomende mankementen aan het slot verholpen moeten worden, die van invloed zijn op de betrouwbaarheid van de blaastest. Om maar te zwijgen over de fraudegevoeligheid! Het alcoholslot kan namelijk niet achterhalen of de adem die het slot ontgrendelt, daadwerkelijk van de bestuurder is. De toekomst van het alcoholslot is dus zéér onzeker. De fabrikant van de sloten zal zijn adem inhouden.

mr. D.M. Penn