Door zijn foto en volledige personalia vrij te geven heeft het OM binnen korte tijd haar doel bereikt, te weten de aanhouding van verdachte Jos B. in Spanje. Goed speurwerk.

Mede met behulp van de media die het persbericht en de persconferentie massaal hebben opgepikt en verspreid. Helaas hebben de media het daar niet bij gelaten. 

Net zoals bij de berichtgeving rondom de voorwaardelijke vrijlating van Volkert van der G. heeft Nederland er namelijk een nieuw voorbeeld van ‘Trial by Media’ bij.  Zonder de feiten te kennen hebben sommige media weer de rol van aanklager op zich genomen door Jos B. zonder enige nuance als dader neer te zetten. RTL nieuws schreef bijvoorbeeld “Eindelijk gepakt: hoe Jos B. 20 jaar lang de dans ontsprong”. De lezer zou daadwerkelijk kunnen denken dat de dader gepakt is. Dat is echter nog maar de vraag. Hij heeft zelfs nog geen verklaring over de eventuele DNA-match afgelegd. Deze stellige interpretatie is bij gebrek aan dossierkennis voorbarig en zelfs onzorgvuldig te noemen. Te meer nu zijn persoonsgegevens op straat liggen. Een aantal media blijven zelfs zijn volledige naam noemen. 

Media zoals de Telegraaf, AD en L1 kiezen er zelfs zeer bewust voor om Jos B. bij zijn volledige naam te noemen, omdat iedereen zijn naam toch al zou kennen. Het zou  bijvoorbeeld ‘potsierlijk’ en ‘hypocriet’ zijn om hem ondanks zijn bekendheid met zijn initialen aan te duiden. Deze media lijken zich er niet van bewust dat het voor de betrokkene en zijn familieleden buitengewoon vervelend is, als steeds diens volledige naam wordt genoemd. 

Met die redenering wordt bovendien miskend dat verdere inbreuken op zijn persoonlijke levenssfeer geen redelijk doel (meer) dienen. Hij is immers al aangehouden en zit vast. Hij hoeft niet meer opgespoord te worden. Een belangenafweging bij de publicatie zou daarom in zijn voordeel behoren uit te vallen. In 2006 werd een nieuwsmedium gedaagd voor de Raad voor de Journalistiek omdat het medium (BNR nieuwsradio) ook na de arrestatie van een gezochte persoon diens volledige naam bleef gebruiken. Het medium zou het in dat geval ‘koddig’ hebben gevonden om na de arrestatie opeens de initialen te gebruiken, terwijl zijn persoonlijke gegevens al breed waren gepubliceerd.

De Raad oordeelde dat de klacht tegen het medium gegrond was met o.m. de volgende overweging: “Het enkele feit dat het ‘koddig’ zou zijn klager met initialen aan te duiden nu zijn gegevens al eerder waren gepubliceerd, is in dit verband onvoldoende en geeft geen blijk van de ter zake vereiste belangenafweging in bovengenoemde zin”.

De media die Jos B. niet met zijn initialen willen aanduiden, maken een goede kans bij een aanklacht door de Raad voor de Journalistiek teruggefloten te worden. Verdere aantasting van de persoonlijke levenssfeer van Jos B. is niet nodig in het kader van een open berichtgeving. Ook niet als het gebruik van zijn initialen potsierlijk, hypocriet of koddig zou zijn. De persvrijheid is nu eenmaal niet onbeperkt en de journalistiek dient

zorgvuldig te worden bedreven. Ook, of misschien wel juist in het geval er over een ernstig misdrijf wordt bericht. 

mr. D.M. Penn